بخش اول
برخی از نهادها و گروه‌های دانشجویی برای ورودیان جدید به دانشگاه و به ویژه دانشجویان خارجی دانشگاه‌های آلمان ناآشنا هستند. این نهادها غالبا در جهت رفع مشکلات دانشجویان و ارائه برنامه‌ریزی تحصیلی برای آنان فعالیت دارند.
دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در آلمان از بخش‌ها و نهادهای مختلفی تشکیل شده است. یکی از این نهادهای دانشجویی، اداره امور صنفی دانشجویان (Allgemeine Studierendenausschuss) است، که آن را به اختصار اَستا (AStA) می‌نامند. این نهاد دانشجویی نمایندگی دانشجویان را در دانشگاه برعهده دارد.
)
اعضای استا توسط پارلمان دانشجویی و به مدت یک سال انتخاب می‌شوند. این دانشجویان غالبا به احزاب سیاسی آلمان گرایش دارند و وظیفه‌شان دخالت در سیاست‌گذاری‌های دانشگاه است. البته این نهاد دانشجویی ارتباط مستقیمی نیز با دانشجویان دارد و علاوه بر ساعات ملاقات مشخص در طول هفته، به دانشجویان خارجی نیز برای پیش‌برد برنامه‌های تحصیلی و تامین مخارج زندگی‌شان مشاوره می‌دهد. علاوه بر این دانشجویان می‌توانند، اطلاعات مربوط به شرکت‌ها و موسساتی که به دنبال جذب نیروی جدید برای اشتغال هستند را نیز از استا دریافت کنند. اطلاع‌رسانی در زمینه شغل‌های پاره‌وقت دانشجویی نیز یکی از زمینه‌های فعالیت استا محسوب می‌شود.
سالن اجتماعات؛ محل برگزاری سمینارها
Audimax عنوان سالن بزرگی است که از آن برای برگزاری اجتماعات دانشجویی و گاهی برگزاری سمینارها استفاده می‌شود. این سالن که نام کامل آن «Auditorium Maximum» است، در هر دانشگاهی یافت می‌شود و محل اصلی برگزاری جلسات استا نیز می‌باشد. سمینارها و کلاس‌های درسی در دانشگاه‌ها غالبا به صورت هفتگی برگزار می‌شود.
دوره‌های فشرده‌ی درسی
اما دوره‌های فشرده‌ای (Blockveranstaltung) نیز در دانشگاه‌های آلمان وجود دارد که در آن تمامی حجم درسی یک ترم تحصیلی در طول چند روز و غالبا در روزهای تعطیل پایان هفته ارائه می‌شود. این دوره‌های فشرده که تعداد آن در طول دوران تحصیل به رشته‌و مقطع تحصیلی دانشجو ارتباط دارد، برای دانشجویان خارجی معمولا ناآشناست. این دوره‌ها گاهی در آغاز ترم تحصیلی و در برخی مواقع در هفته‌های پایانی ترم برگزار می‌شوند و به لحاظ تعداد واحد درسی با کلاس‌های هفتگی مطابقت دارند.
واحدهای درسی
واحدهای درسی نیز در دانشگاه‌های آلمان تعریف مشخصی دارند. واحدهای درسی را (Credit Points) و یا در زبان آلمانی (Leistungspunkte) می‌نامند. تعداد واحدهای مربوط به یک درس از پیش مشخص است، اما این تعداد بسته به این‌که آن درس با امتحان کتبی و یا شفاهی همراه باشد، متغیر خواهد بود. این درحالی است که تعداد واحدهای درسی در دانشگاه‌های ایران با امتحان پایانی و یا بدون آن تغییری نمی‌کند. هر کلاسی در دانشگاه‌های آلمان از تعدادی واحد درسی (CP)، برخوردار است، اما در پایان هر دوره‌ی درسی الزاما امتحان برگزار نمی‌شود. تنها حضور در سر کلاس درس در مورد برخی واحدها کفایت می‌کند و دانشجویان ملزم به شرکت در امتحان پایانی نیستند. به طور میانگین در هر ترم بین دو تا سه درس به این ترتیب برگزار می‌شود که یکی از تفاوت‌های عمده میان سیستم آموزشی بین دانشگاه‌های آلمان و ایران است.
گروه‌های دانشجویی در دانشکده‌ها
نهاد دیگری نیز در دانشکده‌های هر دانشگاهی در آلمان وجود دارد که اطلاع در مورد آن به ویژه برای دانشجویان خارجی سودمند خواهد بود. وظیفه‌ی اصلی این گروه دانشجویی که فاخ‌شافت (Fachschaft) نام دارد، رسیدگی به امور دانشجویان دانشکده‌ی مربوطه است. رفع مشکلات و موانع تحصیلی دانشجویان و مشاوره برای تعیین واحدهای درسی و برنامه‌ریزی تحصیلی که از جمله برای ورودیان جدید به دانشگاه و دانشجویان خارجی از اهمیت زیادی برخوردار است،از جمله وظایف اصلی گروه‌های دانشجویی شمرده می‌شود.
……………………………………………………..
بخش دوم
صدور برگه‌های ویژه‌ی گذراندن واحدهای تحصیلی، تعیین واحد و اصطلاحات رایج در این زمینه و همچنین کارت دانشجویی و استفاده از وسائل حمل و نقل عمومی از جمله موضوع‌های بخش دوم دانستنی‌های لازم برای تحصیل در آلمان هستند.
صدور برگه‌هایی ویژه (Leistungsnachweise)، پس از گذراندن موفق واحدی درسی در دانشگاه‌های آلمان، از جمله تفاوت‌های موجود میان دانشگاه‌های این کشور با دانشگاه‌های ایران است. این برگه‌ها در فرم‌های مشخصی و غالبا در سایت اداره‌ی امتحانات دانشکده قابل دسترس‌اند و باید پس از پایان ترم به امضای ارائه‌کننده‌ی واحد درسی برسند. در پایان کلاس، چه امتحانی برگزار شده باشد و چه تنها حضور در کلاس برای گذراندن آن واحد درسی کافی بوده باشد، برگه‌ی تایید گذراندن واحد صادر می‌شود. این در حالی است که در دانشگاه‌های ایران در پایان هر ترم تنها کارنامه‌ی تحصیلی صادر می‌شود.
اخیرا در برخی از دانشگاه‌های آلمان نیز ثبت واحدهای گذرانده و تایید آن توسط استاد و اداره امتحانات، به صورت الکترونیکی و در وب‌سایت دانشگاه انجام می‌شود. در این قبیل دانشگاه‌ها، دانشجویان موظف به ارائه‌ی فرم‌های یادشده نیستند.
واحدهای مشابه در قالب مجموعه‌ای با عنوان مُدول (Modul)
نکته‌ی دیگری که در تعیین واحد در دانشگاه‌های آلمان اهمیت دارد، طبقه‌بندی تعدادی از واحدها با موضوعی مشابه در یک مجموعه است که آن را مُدول (Modul)، می‌نامند. به طور نمونه ممکن است در یک مدول چهار درس با تعدادی واحد تحصیلی ارائه شود. این مدل جدید پس از تغییر سیستم آموزشی در دانشگاه‌های آلمان از کارشناسی ارشد پیوسته به کارشناسی و کارشناسی ارشد ناپیوسته ایجاد شده است.
دانشجویان غالبا مجبور به گذراندن تمامی واحدهای ارائه شده در یک مدول نیستند و می‌توانند در میان درس‌های ارائه شده، تعدادی را انتخاب کنند. مهم آن است که در پایان دوره‌ی تحصیلی و نه پایان ترم، تعداد واحدی که برای قبولی در آن مدول تعیین شده، گذرانده شود.
این ویژگی به این معناست که دانشجویان ملزم به گذراندن تمام واحدهای ارائه شده در یک ترم نیستند و از حق انتخاب بیشتری برخوردارند. البته در دانشگاه‌های آلمان نیز در برخی موارد واحدهای پیش‌نیاز وجود دارند و از این رو دانشجویان گاهی مجبور به گذراندن واحدهایی در فاصله‌ی زمانی مشخصی می‌شوند.
کارت تردد دانشجویی
دانشجویان دانشگاه‌های آلمان پس از ثبتنام در دانشگاه علاوه بر دریافت کارت دانشجویی، کارتی نیز برای عبور و مرور در شهر محل تحصیل (Semesterticket) برای استفاده از وسائل نقلیه عمومی از جمله اتوبوس و مترو دریافت می‌کنند. این کارت نیز همانند کارت دانشجویی، یک ترم تحصیلی اعتبار دارد و با ثبت نام در ترم جدید تمدید می‌شود. به تازگی در برخی از ایالت‌های آلمان و از جمله در ایالت نوردراین-وستفالن، محدوده‌ی اعتبار کارت عبور و مرور برای دانشجویان به تمامی ایالت گسترش یافته است.
……………………………………………………..
بخش سوم
در دانشگاه‌های آلمان دو نوع متفاوت از کلاس‌های درسی در قالب سمینار و کنفرانس وجود دارد. علاوه بر ذکر تفاوت‌های موجود میان این دو نوع کلاس، اداره‌ی امور دانشجویی در دانشگاه‌های آلمان را نیز به شما معرفی می‌کنیم.
یکی از تفاوت‌های موجود میان دانشگاه‌های آلمان و ایران در نوع برگزاری کلاس‌های درس در دانشگاه است. در دانشگاه‌های آلمان کلاس‌ها بر دو نوع هستند. یک نوع برگزاری کلاس در قالب سمینار (Seminar) که قابل مقایسه با کلاس‌های درسی در دانشگاه‌های ایران است و نوع دیگر کلاس‌های درسی که در قالب کنفرانس (Vorlesung) برگزار می‌شوند.
تفاوت اصلی در میان این دو نوع کلاس این است که در کنفرانس تنها استاد است که در مورد موضوعی از پیش تعیین‌شده صحبت می‌کند. در پایان کنفرانس دانشجویان نیز فرصتی برای طرح پرسش‌ها و نظرات خود خواهند داشت. از تفاوت‌های دیگر میان سمینار و کنفرانس تعداد شرکت‌کنندگان در این کلاس‌ها است. تعداد دانشجویان شرکت‌کننده در کنفرانس محدود نیست و این نوع کلاس‌ها غالبا در سالن‌های اجتماعات برگزار می‌شوند. از سوی دیگر سمینارها می‌توانند محل کلاس‌های حل تمرین، پرسش و پاسخ و سایر فعالیت‌هایی باشند که استاد و دانشجو به طور مشترک در آن سهیم هستند. به بیانی دیگر در سمینار، برخلاف کنفرانس، استاد تنها سخنران نیست و دانشجویان نیز در روند برگزاری کلاس سهیم هستند.
اداره‌ی امور دانشجویی در دانشگاه‌های آلمان
نهاد دیگری که دانشجویان بیش از هر جای دیگری با آن سر و کار دارند، اداره‌ی امور دانشجویی (Studierendensekretariat) است. این اداره رسیدگی به تمامی امور مربوط به ثبتنام، پذیرش دانشجویی، صدور مدارک تحصیلی و بررسی درخواست‌های تحصیلی را برعهده دارد. البته این اداره برای دانشجویانی است که یا تابعیت آلمان را دارند و یا یکی از مقاطع تحصیلی خود را در دانشگاهی در آلمان به اتمام رسانده‌اند (Bildungsinländer).
دانشجویان خارجی که یا از ابتدا در آلمان به تحصیلات دانشگاهی مشغول شده‌اند و یا مدرک دانشگاهی خود را از کشور محل زندگی‌شان پیش از سفر به آلمان دریافت کرده‌اند (Bildungsausländer)، بایستی برای اموری که در بالا ذکر شد به اداره‌ای مشابه‌ای با نام اداره‌ی امور دانشجویان خارجی (Akademisches Auslandsamt) مراجعه کنند. در برخی از دانشگاه‌ها اداره‌ی ذکر شده را دفتر بین‌المللی امور دانشجویی (International Office) نیز می‌نامند.
تعطیلات بین دو ترم و نگارش مقالات علمی
تعطیلات بین دو ترم (Semesterferien)، در پایان ترم زمستانی از اوایل ماه فوریه آغاز می‌شود و تا اوایل ماه آوریل ادامه دارد. تعطیلات در پایان ترم تابستانی بیش از دو ماه است و از اواسط ماه ژوئیه آغاز و تا اواسط ماه اکتبر ادامه دارد. این تعطیلات غالبا با تعطیلات تابستانی در دانشگاه‌های ایران هم‌زمان است.
امتحانات پایانی در هر ترم گاهی در قالب نگارش مقاله‌ای علمی صورت می‌گیرد. بسیاری از دانشجویان در طول تعطیلات بین دو ترم با تعیین موضوع و یافتن منابع علمی مورد نیاز به نوشتن مقاله‌ی علمی مشغول می‌شوند. ممکن است در یک ترم تحصیلی نوشتن یک و یا چند مقاله‌ی علمی در برنامه درسی یک دانشجو منظور شده باشد. این امر بستگی به تصمیم استاد، دانشجو و نوع واحدهای تحصیلی دانشجو دارد.
منبع: دویچه وله